Ignacy Jan Paderewski

To postać związanego z Kąśną Dolną - Ignacego Jana Paderewskiego nadała tej miejscowości niezwykłą wartość i stała się wyróżnikiem wśród wielu podobnych. Znajdują się tu zespół parkowo - dworski którego właścicielem był w latach 1897 - 1903 wielki, patriota, kompozytor, pianista i polityk, którego motto życiowe "... nie dać się ruszyć z ziemi z wiary i języka, z ducha polskiego. Stać murem, aż przyjdzie odrodzenie", przyświecało jego działalności przez całe życie, było odzwierciedleniem jego marzeń o wolnej Polsce.

Paderewski chciał uczynić tutaj upragniony dom ojczysty, miejsce do którego mógłby zawsze wracać.

W 1897r. kupił parterowy dwór z I połowy XIX w., dwutraktowy, podpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym. Dworek wyróżnia się fasadą frontową z prostokątnym ryzalitem mieszczący otwarty ganek wsparty na czterech kolumnach. Po jego zachodniej stronie znajduje się budynek dawnej oficyny dworskiej. Dwór otoczony jest 16 hektarowym zabytkowym parkiem.

W chwili zakupu nowy właściciel Kąśnej Dolnej zlecił swojemu pełnomocnikowi szeroki zakres działań związanych z licznymi inwestycjami (Hebal F., 1988). Jako życzliwy gospodarz starał się o rozwój całej okolicy. Poczynił szereg inwestycji, które miały mu przynieść oczekiwany przychód, jednocześnie podnosząc poziom życia mieszkańców. Przyjeżdżał tu kilkakrotnie. Ciężkowice, Skamieniałe Miasto, krajobraz Pogórza Karpackiego stały mu się bardzo bliskie. Tutejsi włościanie zapamiętali go jako serdecznego i filantropijnego dziedzica, z podziwem patrzyli na człowieka, przed którym pochylali głowy możni ówczesnego świata (Dubiel A., 1990). Zapraszał gości przy każdej nadarzającej się okazji. W wywiadzie dla "Boston Transcript" Paderewski zwracał się do wszystkich Amerykanów "(...) jeśli znajdą się zagubieni w Tatrach. Do Ciężkowic było niedaleko, nie tylko z Tatr, ale i z Paryża: 33 godziny jazdy ekspresem, a potem dwie mile za zachód i przez górkę skręcić w lewo, a następnie przez most...".

Niestety z powodów wysokich kosztów utrzymania i niegospodarności kolejnych zarządców Paderewski został zmuszony do sprzedaży posiadłości. Po wojnie przez pewien czas w dworku mieściła się szkoła podstawowa, później szkoła rolnicza i magazyny. Rozebrano jedną oficynę (północną), stajnię cugową, oranżerię przylegającą do oficyny południowej, kuźnię, stelmacharnię, murowany dom kamienicę i kowalówkę. Zniszczeniu uległ drzewostan w parku i stawy rybne. W latach 60-tych nowohuckie przedsiębiorstwo instalacji przemysłowych "Montin", stając się użytkownikiem dworu, wybudowało w najstarszej części parku szereg domków kempingowych. W pomieszczeniach dworu urządzono wieloosobowe sypialnie dla dzieci przyjeżdżających na kolonie.

Powstałe w 1976r. Tarnowskie Towarzystwo Muzyczne od początku działalności podjęło się przejęcia dworku wraz z parkiem i nadanie mu funkcji Domu Pamięci Ignacego Jana Paderewskiego. Zaczęto też organizować imprezy muzyczne. Znanymi na całą Polskę stały się Tarnowskie Impresje Muzyczne w ramach Dni Tarnowa czy Tydzień Talentów, a od 1985r. także Dni Muzyki Paderewskiego. W późniejszym czasie rozpoczęto organizowanie Festiwali Muzyki Kameralnej - Bravo Maestro i imprezy dla muzyków z całego świata, Fortepian Pięciu Kontynentów. Kąśna stała się głównym w kraju ośrodkiem pamięci, czy jak niektórzy określali kultu I.J. Paderewskiego (Pulit F., 1993). 

W zaadaptowanych wnętrzach zwiedzać możemy pomieszczenia z umeblowaniem głównie XIX-wiecznym. Meble wogromnej większości zostały sprowadzone specjalnie na potrzeby muzeum. Jedynie niektóre pochodzą z czasu kiedy I.J.Paderewski bywał w Kąśnej Dolnej.
Najbardziej egzotycznym jest pokój chiński. Inspiracją do umeblowania pomieszczenia była fascynacja Paderewskiego sztuką Dalekiego Wschodu. Znajduje się tutaj gabinet utrzymany w stylach I połowy XIX wieku, także sypialnia, gdzie zobaczyć możemy sedes w formie taboretu, który należał do pierwotnego wyposażenia dworu za czasów Paderewskiego. W muzeum znajduje się również oryginalny sprowadzony po długich poszukiwaniach fortepian na którym Paderewski w parku dworskim grywał. W zaadaptowanych pomieszczeniach Dworku Paderewskiego utworzono ekspozycję, która stała się jedną z największych atrakcji na terenie Pogórza Karpackiego. Liczba odwiedzających muzeum z roku na rok ciągle rośnie.

Centrum Paderewskiego Tarnów - Kąśna Dolna organizuje również koncerty przyciągające melomanów nie tylko z Polski, ale również z zagranicy. W zaadaptowanym budynku stodoły podworskiej organizowanie są większe koncerty.

W pobliżu dworku biegnie szlak pieszy-edukacyjny, śladami Ignacego Jana Paderewskiego w Kąśnej Dolnej, "Rozrzucone Nutki". Obok dworku biegnie szlak pieszy PTTK, niebieski z Ciężkowic do Bukowca. Przez Kąśną Dolną biegnie szlak "niepodległościowy" dla zmotoryzowanych, z Tarnowa do Kąśnej Dolnej.

Zobacz również: 

Oficjalna strona Centrum Paderewskiego Tarnów-Kąśna Dolna.